Bị covid đau rát họng phải làm sao?

Khi mắc COVID-19, đau rát họng là một trong những triệu chứng phổ biến khiến nhiều người cảm thấy khó chịu và ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày. Vậy khi bị đau rát họng do COVID, chúng ta nên làm gì để giảm nhanh các triệu chứng và không làm tổn thương thêm vùng họng? Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần thiết và các biện pháp tự chăm sóc giúp bạn vượt qua giai đoạn khó chịu này một cách hiệu quả.

1. Các biện pháp tự chăm sóc tại nhà để giảm đau rát họng do COVID

1.1. Uống nhiều nước, giữ ẩm họng

Khi bị đau rát họng do COVID, việc cung cấp đủ nước cho cơ thể là rất quan trọng. Nước giúp làm dịu niêm mạc họng bị kích ứng, giúp giảm cảm giác đau rát và khô. Ngoài ra, uống đủ nước còn giúp duy trì độ ẩm cho đường hô hấp, hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố và virus hiệu quả hơn.

• Nên uống nước ấm hoặc ở nhiệt độ phòng, tránh uống nước quá lạnh hoặc quá nóng vì có thể làm tổn thương niêm mạc họng.
• Ngoài nước lọc, có thể dùng nước trái cây pha loãng hoặc trà thảo mộc nhẹ nhàng như trà hoa cúc, trà gừng.

1.2. Súc miệng với nước muối ấm đúng cách và tần suất hợp lý

Súc miệng bằng nước muối ấm là một phương pháp được chuyên gia y tế khuyên dùng vì có thể giúp:

• Làm sạch khoang miệng, giảm vi khuẩn và virus bám trên niêm mạc họng.
• Giảm viêm, sưng tấy và đau rát nhờ tác dụng kháng khuẩn nhẹ của muối.

Cách pha nước muối đúng chuẩn:

• Dùng 1/2 đến 1 muỗng cà phê muối sạch hòa với 240ml nước ấm (khoảng 37-40 độ C).
• Súc miệng và ngậm nước muối trong khoảng 30 giây đến 1 phút, sau đó nhổ ra.
• Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, không quá lạm dụng để tránh làm khô niêm mạc họng.

1.3. Sử dụng các loại thực phẩm giúp làm dịu họng (mật ong, chanh, gừng)

Một số loại thực phẩm tự nhiên có tác dụng làm dịu và giảm đau họng được nhiều nghiên cứu và kinh nghiệm dân gian công nhận:

• Mật ong: Mật ong có đặc tính kháng khuẩn và chống viêm tự nhiên, giúp làm dịu niêm mạc họng bị tổn thương. Uống một thìa mật ong nguyên chất hoặc pha mật ong với nước ấm, trà thảo mộc giúp giảm cảm giác đau rát và ho khan. Lưu ý: không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.
• Chanh: Chanh giàu vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch và làm dịu cổ họng. Có thể pha nước chanh với mật ong và nước ấm để uống.
• Gừng: Gừng có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa, giúp giảm sưng đau họng. Pha trà gừng tươi với mật ong uống hàng ngày là biện pháp hữu ích.

1.4. Nghỉ ngơi hợp lý, tránh nói nhiều, hạn chế kích thích vùng họng

Đau rát họng do COVID cần được nghỉ ngơi để cơ thể có thời gian hồi phục:

• Hạn chế nói to, nói nhiều hoặc la hét để tránh làm tổn thương thêm niêm mạc họng.
• Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, không khí lạnh hoặc các chất kích thích khác gây hại cho họng.
• Giữ không gian sống và nơi làm việc sạch sẽ, thoáng đãng, tránh khô hanh để giúp niêm mạc họng không bị kích ứng thêm.

1.5. Các mẹo dân gian và phương pháp truyền thống hỗ trợ giảm đau rát họng

Ngoài các biện pháp khoa học, nhiều mẹo dân gian cũng được áp dụng rộng rãi và có hiệu quả trong việc giảm đau rát họng như:

• Hơi nước nóng: hít hơi nước nóng từ bát nước sôi để giúp làm ẩm đường thở và giảm cảm giác đau rát.
• Sử dụng nước ép củ cải hoặc nước ép lá húng quế có thể giúp giảm viêm họng theo kinh nghiệm dân gian.
• Một số bài thuốc từ thảo dược như lá bạc hà, kim ngân hoa, hoàng cầm cũng được sử dụng để làm dịu họng và hỗ trợ điều trị.

Lưu ý: Các phương pháp dân gian nên được sử dụng kết hợp với biện pháp y tế, không nên thay thế hoàn toàn việc khám chữa bệnh chuyên nghiệp, đặc biệt khi triệu chứng nặng lên hoặc kéo dài.

2. Khi nào cần dùng thuốc và những loại thuốc thường được khuyên dùng

2.1. Thuốc giảm đau, hạ sốt an toàn cho người COVID

Đau rát họng thường đi kèm với các triệu chứng như sốt, đau đầu, mệt mỏi. Trong trường hợp này, người bệnh có thể dùng các thuốc giảm đau, hạ sốt thông dụng như Paracetamol (acetaminophen).

Paracetamol được đánh giá là an toàn, hiệu quả và ít gây tác dụng phụ nếu dùng đúng liều theo hướng dẫn.

Không nên dùng quá liều hoặc phối hợp nhiều loại thuốc giảm đau cùng lúc để tránh nguy cơ tổn thương gan và các cơ quan khác.

Tránh sử dụng thuốc giảm đau nhóm NSAIDs (như ibuprofen) nếu không có chỉ định cụ thể từ bác sĩ, vì có một số báo cáo chưa rõ ràng về việc NSAIDs có thể làm nặng triệu chứng COVID ở một số người.

Tìm hiểu chi tiết: Bị covid đau họng uống thuốc gì?

2.2. Thuốc chống viêm họng

Trong một số trường hợp, đau rát họng kèm theo viêm sưng nặng, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc chống viêm dạng xịt hoặc viên ngậm chứa thành phần giảm đau và chống viêm như lidocaine, benzocaine, hoặc các thuốc có corticoid liều thấp.

Thuốc chống viêm giúp giảm nhanh cảm giác đau và khó chịu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ăn uống và nghỉ ngơi.

Tuy nhiên, việc dùng thuốc chống viêm cần tuân thủ theo đúng liều lượng và thời gian quy định, tránh tự ý dùng kéo dài có thể gây tổn thương niêm mạc họng.

2.3. Lưu ý khi sử dụng thuốc

Đau rát họng do COVID thường là do virus gây ra, nên kháng sinh không có tác dụng và không được khuyến cáo sử dụng khi chưa có bằng chứng nhiễm khuẩn kèm theo.

Việc tự ý dùng kháng sinh không chỉ làm mất hiệu quả điều trị về sau mà còn gây ra tình trạng kháng thuốc nguy hiểm.

Các thuốc không kê đơn, thuốc đông y, thực phẩm chức năng chỉ nên dùng khi có hướng dẫn rõ ràng từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Không nên tự ý kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

3. Các dấu hiệu cần cảnh báo để đến gặp bác sĩ hoặc cấp cứu kịp thời

Đau họng dữ dội kéo dài, khó thở hoặc nuốt nước bọt

• Nếu cơn đau họng không giảm mà ngày càng tăng lên, đặc biệt kèm theo cảm giác đau khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn, người bệnh cần chú ý.
• Khó thở hoặc thở khò khè xuất hiện đồng thời là dấu hiệu cảnh báo có thể viêm nặng vùng họng hoặc tổn thương đường hô hấp dưới, cần khám gấp.

Sốt cao không hạ sau 3 ngày

• Sốt cao liên tục trên 38.5 – 39 độ C trong hơn 3 ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc kèm theo các triệu chứng nặng khác, có thể cảnh báo nguy cơ nhiễm trùng thứ phát hoặc biến chứng nặng.

Các biểu hiện suy hô hấp hoặc dấu hiệu nhiễm trùng nghiêm trọng

• Khó thở, thở nhanh, tím tái môi hoặc đầu ngón tay, ho nhiều có đờm xanh, vàng hoặc có máu.
• Cơ thể mệt mỏi kéo dài, đau ngực, lơ mơ, mất ý thức, chóng mặt, là những dấu hiệu cần được đưa đến cơ sở y tế ngay để được xử lý kịp thời.

Khi có bệnh nền đi kèm cần đặc biệt chú ý

• Người mắc bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, phổi mãn tính, suy giảm miễn dịch, người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai khi bị đau rát họng do COVID cần theo dõi sát sao và gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Tìm hiểu: Đau họng covid như thế nào, khác gì đau họng thông thường?

4. Phục hồi sau COVID và chăm sóc họng lâu dài

4.1. Các biện pháp giúp làm lành tổn thương niêm mạc họng

• Tiếp tục duy trì việc uống nhiều nước để giữ ẩm niêm mạc họng.
• Sử dụng nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng để súc họng hàng ngày giúp loại bỏ vi khuẩn, giảm viêm và thúc đẩy quá trình lành tổn thương.
• Tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn, hóa chất hoặc các tác nhân gây kích ứng họng khác.
• Hạn chế nói lớn, nói nhiều để tránh làm tổn thương thêm niêm mạc họng đang hồi phục.

4.2. Lời khuyên dinh dưỡng giúp phục hồi nhanh

• Bổ sung đầy đủ các nhóm dinh dưỡng thiết yếu, đặc biệt là vitamin C, vitamin A, kẽm và các chất chống oxy hóa giúp tăng cường tái tạo niêm mạc và nâng cao hệ miễn dịch.
• Ưu tiên các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt như cháo, súp, trái cây tươi, rau xanh và hạn chế các món cay, nóng, nhiều dầu mỡ để tránh kích ứng họng.
• Uống đủ nước ấm và có thể sử dụng thêm các loại trà thảo mộc như trà gừng, trà cam thảo để làm dịu họng.

4.3. Tăng cường sức đề kháng cho hệ hô hấp

• Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh: ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn giúp nâng cao sức đề kháng.
• Tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói thuốc, không khí lạnh hoặc hanh khô gây kích ứng đường hô hấp.
• Tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine phòng ngừa COVID-19 và các bệnh đường hô hấp khác theo khuyến cáo của cơ quan y tế.

4.4. Phòng ngừa tái phát hoặc các biến chứng về đường hô hấp

• Theo dõi sức khỏe họng thường xuyên, nếu thấy xuất hiện dấu hiệu đau rát họng trở lại hoặc có biểu hiện bất thường cần thăm khám sớm.
• Tránh các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu bia, ăn uống không khoa học để bảo vệ niêm mạc họng.
• Thực hiện các biện pháp giữ ấm cổ họng, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột, giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát, đủ ẩm để giảm nguy cơ tái phát.