Xôi là món ăn quen thuộc của người Việt, thường xuất hiện trong các bữa sáng hay dịp lễ tết. Tuy nhiên, khi bị ho, nhiều người thường được khuyên tránh ăn xôi vì lo ngại món ăn này sẽ khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Vậy thực sự, người bị ho có nên ăn xôi không? Hãy cùng tìm hiểu để có câu trả lời rõ ràng và khoa học nhé.
Bị ho có ăn xôi được không?
Thực tế không có nghiên cứu khoa học nào khẳng định việc ăn xôi gây ra ho hoặc khiến tình trạng ho trầm trọng hơn. Sự lo ngại đến từ đặc điểm của xôi, một món ăn có độ dẻo và tính kết dính cao, dễ gây kích ứng đối với người đang có vấn đề về cổ họng.
Gạo nếp, nguyên liệu chính của xôi, chứa nhiều amylopectin, khiến món ăn này trở nên khó tiêu hơn so với gạo tẻ. Khi tiêu hóa chậm, xôi có thể gây cảm giác đầy bụng hoặc trào ngược ở một số người, đặc biệt là khi ăn vào buổi tối. Trào ngược dạ dày là một yếu tố có thể kích thích ho hoặc làm triệu chứng nặng hơn.
Ngoài ra, theo quan niệm Đông y, gạo nếp thuộc nhóm thực phẩm mang tính “nhiệt”. Khi cơ thể đang viêm hoặc mệt mỏi, ăn các món có tính nhiệt đôi khi sẽ khiến cảm giác khó chịu tăng lên, nhất là khi xôi được kết hợp với đồ chiên rán hoặc thức ăn nhiều dầu mỡ.
Tuy nhiên, tất cả những yếu tố trên không đồng nghĩa với việc phải tránh ăn xôi hoàn toàn. Nếu bạn không có triệu chứng viêm họng nặng, không bị đầy bụng hay ho dai dẳng, thì việc ăn một chút xôi nóng, nhai kỹ, vào buổi sáng là điều hoàn toàn có thể chấp nhận. Quan trọng nhất vẫn là theo dõi phản ứng của cơ thể: nếu sau khi ăn xôi thấy cổ họng khó chịu hơn, ho nhiều hơn hoặc có cảm giác đầy bụng thì nên hạn chế. Còn nếu cảm thấy ổn, không có phản ứng xấu, bạn có thể tiếp tục dùng với lượng vừa phải.
Trong chế độ ăn khi bị ho, nguyên tắc “lắng nghe cơ thể” luôn quan trọng hơn những lời đồn đoán hoặc danh sách kiêng kỵ máy móc. Xôi không phải “thủ phạm”, chỉ cần ăn đúng cách và phù hợp với thể trạng, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng món ăn dân dã này ngay cả khi đang bị ho.
Các thực phẩm khác cần kiêng tránh khi bị ho
Khi bị ho, nhất là ho kéo dài hoặc ho kèm đau rát họng, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Một số món ăn thường được khuyên nên hạn chế, không phải vì gây bệnh, mà vì có thể làm tăng kích ứng cổ họng hoặc khiến triệu chứng trở nên nặng hơn nếu sử dụng không đúng cách. Dưới đây là các nhóm thực phẩm cần lưu ý:
Sữa và các sản phẩm từ sữa
Sữa bò và chế phẩm như phô mai, kem… có thể làm tăng tiết nhầy trong đường hô hấp, khiến đờm đặc hơn, khó khạc, từ đó làm cơn ho trở nên dai dẳng hơn. Nếu bạn bị ho có đờm, nên tạm tránh sữa vài ngày. Tuy nhiên, nếu ho khan hoặc cơ thể vẫn dung nạp tốt, bạn có thể thử dùng sữa thực vật (sữa hạnh nhân, sữa yến mạch) thay thế.
Hải sản có vỏ và mùi tanh
Các loại như tôm, cua, mực, cá biển… dễ gây kích ứng với người có cơ địa nhạy cảm. Mùi tanh đặc trưng cũng có thể kích thích phản xạ ho. Nếu bạn không dị ứng hải sản, có thể sử dụng với lượng nhỏ, chế biến kỹ (hấp, luộc) và tránh các món nhiều gia vị hoặc nướng khô.
Thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ
Chất béo và acrolein (hợp chất sinh ra khi chiên ở nhiệt độ cao) dễ gây kích ứng niêm mạc họng, dẫn đến ho kéo dài. Ưu tiên các món nướng nhẹ, hấp hoặc áp chảo ít dầu. Nếu rất thèm, hãy ăn với số lượng nhỏ và chọn loại dầu lành mạnh như dầu oliu hoặc dầu mè.
Món ăn cay nóng
Các loại gia vị mạnh như ớt, tiêu, mù tạt… có thể gây rát cổ họng và kích thích ho nhiều hơn, nhất là với trẻ em. Nếu bạn quen ăn cay và không thấy khó chịu khi ho nhẹ, vẫn có thể dùng ở mức vừa phải. Nhưng khi có dấu hiệu đau rát hoặc viêm họng, nên tạm dừng hoàn toàn.
Đồ uống lạnh, có gas, caffeine
Nước đá, soda, cà phê, bia… có thể làm khô cổ họng, gây co thắt hoặc giảm độ ẩm cần thiết của đường hô hấp. Tránh đồ uống quá lạnh hoặc có gas trong giai đoạn ho nặng. Uống nước ấm, trà thảo mộc là lựa chọn tốt hơn. Cà phê nên dùng hạn chế và không kèm đá.
Trái cây nhiều axit (cam, chanh, xoài…)
Axit citric trong các loại quả này có thể gây cảm giác rát cổ, làm kích ứng niêm mạc hoặc làm tăng ho nếu đang bị trào ngược. Có thể dùng với lượng nhỏ nếu không bị đau họng hay ho có đờm. Nên chọn quả chín vừa, ăn kèm mật ong hoặc chế biến dưới dạng hấp để giảm độ axit.
Thực phẩm khô, cứng
Bánh mì khô, bánh quy giòn, xương… có kết cấu cứng dễ gây tổn thương niêm mạc họng đang viêm, làm ho nặng hơn. Nên chọn bánh mềm, món dễ nuốt, nhai kỹ và dùng kèm nước ấm để làm trơn cổ họng.