Vào mùa mưa, sốt xuất huyết trở thành nỗi lo chung của nhiều gia đình. Đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây biến chứng nặng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, khi bị sốt cao và đau họng, nhiều người băn khoăn không biết liệu đó có phải là dấu hiệu của sốt xuất huyết hay chỉ là viêm họng thông thường. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sốt xuất huyết, giải đáp thắc mắc “sốt xuất huyết có gây đau họng không?”, đồng thời hướng dẫn cách nhận biết, chăm sóc và khi nào cần đi khám bác sĩ.
Mục lục
Tổng quan về sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra, lây truyền từ người sang người thông qua muỗi Aedes aegypti (muỗi vằn). Đây là loại muỗi thường hoạt động mạnh vào ban ngày, đặc biệt là sáng sớm và chiều tối. Một đặc điểm quan trọng khiến dịch sốt xuất huyết dễ bùng phát là muỗi vằn thường sinh sản trong các dụng cụ chứa nước trong nhà và xung quanh khu dân cư, vì vậy chỉ cần môi trường có nước đọng là nguy cơ lây lan có thể xảy ra.
Khi bị sốt xuất huyết, người bệnh thường trải qua các triệu chứng điển hình sau:
- Sốt cao đột ngột, liên tục, có thể lên đến 39-40°C.
- Đau đầu dữ dội, đặc biệt ở vùng trán và sau hốc mắt.
- Đau nhức toàn thân, cơ, khớp, mỏi mệt.
- Buồn nôn, chán ăn.
- Xuất hiện phát ban trên da sau vài ngày sốt.
- Có thể có dấu hiệu xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng, chảy máu cam.
Bệnh diễn tiến qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn sốt: Kéo dài khoảng 2-7 ngày, người bệnh sốt cao liên tục kèm mệt mỏi, đau đầu.
- Giai đoạn nguy hiểm: Thường từ ngày 3-7, có thể xảy ra thoát huyết tương, tụt huyết áp, sốc hoặc xuất huyết nặng. Đây là giai đoạn cần theo dõi sát để tránh biến chứng.
- Giai đoạn hồi phục: Thân nhiệt trở lại bình thường, người bệnh ăn uống được, tiểu nhiều hơn, sức khỏe dần cải thiện.
Việc nhận biết đúng triệu chứng giúp người bệnh và gia đình kịp thời đưa ra quyết định đi khám, tránh nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường khác.
Sốt xuất huyết có gây đau họng không?
Một trong những thắc mắc phổ biến là: “Liệu đau họng có phải triệu chứng của sốt xuất huyết không?”. Thực tế, đau họng không phải là dấu hiệu điển hình của sốt xuất huyết. Các triệu chứng thường gặp đã nêu ở trên chủ yếu liên quan đến sốt, đau nhức, phát ban, xuất huyết và thay đổi tuần hoàn, chứ không tập trung ở đường hô hấp trên như họng, mũi hay thanh quản.
Tuy nhiên, trong quá trình mắc bệnh, một số người vẫn có thể gặp tình trạng đau rát họng. Nguyên nhân không phải trực tiếp do virus Dengue gây ra mà thường liên quan đến các yếu tố khác:
- Người bệnh đồng thời mắc viêm họng hoặc viêm đường hô hấp trên: Trùng hợp khi bị sốt xuất huyết, cơ thể có thể cùng lúc nhiễm vi khuẩn hoặc virus đường hô hấp. Điều này khiến bệnh nhân vừa có triệu chứng điển hình của sốt xuất huyết, vừa có đau họng, ho hay khàn tiếng.
- Do sốt cao, mất nước gây khô họng: Khi cơ thể sốt cao kéo dài, tình trạng mất nước xảy ra, niêm mạc họng dễ bị khô rát, tạo cảm giác đau họng. Đây là hiện tượng thường gặp, nhất là nếu người bệnh không bổ sung đủ nước và điện giải.
- Nhiễm trùng thứ phát: Sốt xuất huyết khiến sức đề kháng suy giảm. Một số trường hợp, vi khuẩn hoặc nấm có thể tấn công vùng họng, gây viêm nhiễm và tạo cảm giác đau rát khó chịu.
Như vậy, có thể khẳng định: đau họng không phải dấu hiệu trực tiếp của sốt xuất huyết, nhưng hoàn toàn có thể xảy ra do yếu tố phụ kèm theo.
Phân biệt đau họng do sốt xuất huyết và đau họng do bệnh khác
Để không nhầm lẫn, cần quan sát kỹ các biểu hiện đi kèm.
1. Đặc điểm đau họng khi liên quan đến sốt xuất huyết
- Xuất hiện cùng lúc với các triệu chứng điển hình: sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, đau nhức cơ khớp, buồn nôn, phát ban hoặc dấu hiệu xuất huyết.
- Đau họng trong trường hợp này thường nhẹ, cảm giác khô rát, khó chịu chứ không sưng tấy nhiều.
- Thường không có đờm hoặc ho kéo dài.
2. Đau họng do viêm họng hoặc viêm amidan thông thường
- Đau họng là triệu chứng chính, có thể đau nhiều khi nuốt, sưng đỏ họng rõ rệt.
- Kèm theo ho, khàn tiếng, có đờm hoặc chất nhầy.
- Có thể sờ thấy hạch cổ sưng, đau khi chạm vào.
- Sốt thường mức độ vừa, không quá cao và ít có các dấu hiệu xuất huyết trên da.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?
Trong sốt xuất huyết, giai đoạn nguy hiểm thường rơi vào ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh. Đây là lúc virus Dengue tác động mạnh mẽ, gây thoát huyết tương, rối loạn đông máu và có thể dẫn đến sốc nếu không được xử trí kịp thời. Vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và đưa người bệnh đi khám sớm có vai trò sống còn.
1. Đau bụng dữ dội, nôn nhiều
- Người bệnh có cảm giác đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt ở vùng gan (hạ sườn phải).
- Đi kèm với đó là tình trạng nôn liên tục, nôn ra dịch vàng hoặc máu, cơ thể mất nước nhanh chóng.
- Đây là dấu hiệu cảnh báo khả năng chảy máu trong ổ bụng hoặc thoát huyết tương – một biến chứng nặng của sốt xuất huyết.
2. Xuất huyết bất thường
- Không chỉ là những chấm xuất huyết dưới da, người bệnh có thể bị chảy máu cam, chảy máu chân răng, tiểu ra máu hoặc đi ngoài phân đen.
- Ở phụ nữ, có thể thấy hiện tượng rong kinh bất thường.
- Các dấu hiệu này cho thấy tiểu cầu đã giảm nhiều, cơ thể có nguy cơ chảy máu nội tạng, đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu.
3. Mệt lả, tay chân lạnh, khó thở
- Người bệnh đột ngột mệt mỏi, lả đi, bứt rứt, vật vã hoặc li bì.
- Tay chân lạnh, da tái nhợt, vã mồ hôi là biểu hiện sớm của sốc do tụt huyết áp.
- Một số trường hợp còn xuất hiện khó thở, thở gấp, đau ngực, cảnh báo tình trạng tràn dịch màng phổi hoặc suy hô hấp.
- Đây là tình huống cấp cứu cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức.
4. Trường hợp đau họng kéo dài, bất thường
Mặc dù đau họng không phải là triệu chứng điển hình của sốt xuất huyết, nhưng nếu người bệnh có:
- Đau họng kéo dài trên 3-4 ngày, không thuyên giảm.
- Đau họng kèm theo sưng to, có mủ trắng ở amidan hoặc họng đỏ rực.
- Khó nuốt, nuốt đau, hoặc thậm chí khó thở.
Thì cần nghĩ đến khả năng viêm họng do vi khuẩn, viêm amidan cấp hoặc áp xe quanh họng. Các bệnh này cần được chẩn đoán và điều trị riêng, thường phải có thuốc kháng sinh phù hợp do bác sĩ kê.
5. Lý do không nên tự ý mua thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau
- Kháng sinh: Sốt xuất huyết là bệnh do virus gây ra, kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus. Việc tự ý dùng kháng sinh không chỉ không cải thiện bệnh mà còn làm tăng nguy cơ kháng thuốc, gây hại cho gan và thận – những cơ quan vốn đã bị ảnh hưởng trong quá trình mắc bệnh.
- Thuốc giảm đau, hạ sốt: Người bệnh thường sốt cao nên có xu hướng tự mua thuốc. Tuy nhiên, không phải loại thuốc nào cũng an toàn. Tuyệt đối tránh dùng aspirin và ibuprofen vì chúng có thể làm chảy máu nặng hơn. Thuốc hạ sốt an toàn nhất là paracetamol, nhưng cũng cần tuân theo liều khuyến cáo, không vượt quá 4g mỗi ngày cho người lớn.
- Thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng: Nếu dùng bừa bãi có thể gây tương tác thuốc, tổn thương gan, thận.
Bất kỳ khi nào người bệnh có các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng, hoặc đau họng kéo dài bất thường, cần đưa đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc tự ý điều trị tại nhà bằng kháng sinh, thuốc giảm đau không phù hợp hay mẹo dân gian có thể khiến tình trạng nặng thêm và làm chậm trễ thời gian cứu chữa.