Khi con bị viêm phế quản, nhiều cha mẹ lo lắng không biết có nên tắm cho trẻ hay không, sợ rằng nước lạnh hoặc việc tiếp xúc với nước có thể khiến bệnh trở nặng hơn. Tuy nhiên, việc giữ vệ sinh thân thể vẫn rất quan trọng để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn ngoài da. Vậy trong trường hợp nào có thể tắm, khi nào cần kiêng và nếu không tắm thì nên làm gì thay thế? Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ cách chăm sóc trẻ bị viêm phế quản một cách an toàn và khoa học nhất.
Mục lục
1. Tắm không đúng cách có thể khiến viêm phế quản nặng hơn
Khi trẻ bị viêm phế quản, hệ hô hấp của trẻ đang bị tổn thương, việc tắm không đúng cách có thể gây ra một số tác động không tốt đối với sức khỏe của trẻ.
Nếu tắm trong môi trường quá lạnh, gió mạnh hoặc tắm lâu trong nước quá nóng, trẻ có thể dễ dàng bị sốc nhiệt, khiến cơ thể bị căng thẳng và làm tình trạng viêm phế quản trở nên trầm trọng hơn.
Việc thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng có thể khiến hệ miễn dịch của trẻ phản ứng không tốt, làm tăng khả năng vi khuẩn và virus phát triển mạnh hơn, dẫn đến các biến chứng như viêm phổi hoặc suy hô hấp. Do đó, tắm trong những điều kiện không phù hợp là một yếu tố cần tránh để đảm bảo trẻ không gặp phải tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn.
2. Vì sao trẻ bị viêm phế quản vẫn cần được tắm?
1. Giữ vệ sinh da tránh bội nhiễm, hăm, nổi mẩn
Khi trẻ bị viêm phế quản, việc cơ thể trẻ có thể ra mồ hôi nhiều hơn, nhất là khi sốt hoặc trong quá trình điều trị bằng thuốc. Mồ hôi nếu không được làm sạch kịp thời sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển trên da, gây ra các vấn đề về da như hăm tã, nổi mẩn hoặc các tình trạng viêm nhiễm ngoài da.
Việc tắm giúp loại bỏ lớp mồ hôi, bụi bẩn và tế bào chết trên bề mặt da, từ đó ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm da. Đặc biệt, với trẻ nhỏ có làn da mỏng manh, việc duy trì vệ sinh cơ thể sẽ giúp bảo vệ làn da khỏi những tác nhân gây hại từ môi trường.
2. Loại bỏ vi khuẩn/virus ngoài da, giảm nguy cơ nhiễm trùng
Trẻ bị viêm phế quản thường có hệ miễn dịch suy yếu, do đó dễ bị nhiễm các vi khuẩn hoặc virus khác, không chỉ ở đường hô hấp mà còn ở ngoài da. Việc tắm sẽ giúp loại bỏ các vi khuẩn, virus bám trên cơ thể trẻ, đặc biệt là ở những khu vực như tay, chân và các nếp gấp da (như cổ, nách, bẹn). Điều này giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng chéo từ các nguồn khác, đồng thời bảo vệ trẻ khỏi các bệnh da liễu và nhiễm trùng khác có thể làm tình trạng viêm phế quản trở nên nghiêm trọng hơn.
Tắm cũng giúp hạn chế tình trạng bội nhiễm, khi vi khuẩn hoặc virus từ ngoài môi trường xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hoặc vùng da bị tổn thương.
3. Tạo cảm giác dễ chịu, giúp trẻ ngủ ngon hơn
Tắm không chỉ có tác dụng làm sạch cơ thể mà còn giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn. Trong quá trình viêm phế quản, trẻ thường cảm thấy khó chịu vì triệu chứng ho, đau họng hoặc mệt mỏi. Một lần tắm nước ấm sẽ giúp cơ thể thư giãn, làm dịu những cơn ho và giảm cảm giác ngứa rát ở cổ họng, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.
Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ có một giấc ngủ ngon và sâu hơn, giúp cơ thể hồi phục và hỗ trợ quá trình điều trị viêm phế quản. Giấc ngủ tốt cũng góp phần tăng cường hệ miễn dịch, giúp trẻ mau chóng phục hồi sức khỏe.
3. Khi nào không nên tắm cho trẻ bị viêm phế quản?
Dù việc giữ vệ sinh thân thể là cần thiết, nhưng trong một số trường hợp, tắm cho trẻ bị viêm phế quản có thể làm tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn. Dưới đây là các trường hợp cần tạm thời ngưng tắm cho trẻ để đảm bảo an toàn:
1. Trẻ bị sốt cao (≥ 38,5°C), mệt mỏi li bì
Khi thân nhiệt trẻ đang tăng cao, cơ thể đã tiêu hao nhiều năng lượng để chống lại nhiễm trùng. Tắm lúc này, dù với nước ấm, vẫn có thể gây rối loạn điều hòa thân nhiệt, khiến trẻ lạnh run, co mạch ngoại vi, thậm chí làm sốt tăng nặng hơn. Ngoài ra, trẻ đang mệt li bì sẽ không hợp tác trong lúc tắm, dễ bị trượt ngã hoặc hít nước gây ho sặc.
2. Trẻ có tiền sử hoặc đang bị co giật do sốt
Tắm trong giai đoạn trẻ đang sốt cao dễ kích thích các cơn co giật xuất hiện hoặc tái phát ở những trẻ có tiền sử co giật. Dù nước tắm là nước ấm, việc thay đổi nhiệt độ môi trường (thoát y, tiếp xúc với nước, gió…) có thể là yếu tố khởi phát cơn co giật. Trong trường hợp này, cần hạ sốt bằng thuốc và lau người bằng khăn ấm thay vì tắm.
3. Trẻ bị ớn lạnh, da tái nhợt hoặc tím tái, ho dồn dập liên tục
Các dấu hiệu như ớn lạnh, môi hoặc đầu ngón tay tím tái, ho từng cơn kéo dài không dứt cho thấy trẻ đang trong tình trạng thiếu oxy, suy hô hấp nhẹ đến nặng. Lúc này, tắm có thể khiến cơ thể mất nhiệt thêm, làm tình trạng hô hấp nặng hơn. Ngoài ra, khi trẻ ho liên tục, nguy cơ sặc nước trong lúc tắm rất cao.
4. Khi có biến chứng nặng và bác sĩ yêu cầu kiêng nước
Một số biến chứng nặng của viêm phế quản như viêm phổi, hen phế quản cấp, bội nhiễm đường hô hấp dưới… khiến trẻ cần được giữ ấm tuyệt đối và nghỉ ngơi. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể yêu cầu kiêng nước hoàn toàn trong vài ngày đầu để tránh làm nặng thêm tình trạng hô hấp. Việc tắm chỉ nên thực hiện trở lại khi sức khỏe trẻ đã ổn định và có chỉ định từ nhân viên y tế.
4. Hướng dẫn cách tắm an toàn cho trẻ bị viêm phế quản
Tắm đúng cách giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu và hỗ trợ quá trình hồi phục. Tuy nhiên, khi trẻ đang mắc viêm phế quản, cha mẹ cần đặc biệt cẩn thận trong từng khâu để đảm bảo không làm tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
1. Chuẩn bị nhiệt độ phòng và nước tắm
- Phòng tắm cần kín gió, tránh luồng gió lạnh lùa vào làm trẻ bị lạnh đột ngột. Nhiệt độ phòng nên duy trì ở mức 26-28°C để tạo cảm giác ấm áp và dễ chịu.
- Nước tắm cần được kiểm tra kỹ, đảm bảo ở mức 37-38°C, tương đương thân nhiệt cơ thể. Tránh tắm bằng nước quá nóng (gây khô da, giãn mạch) hoặc quá lạnh (làm co mạch, tăng ho và khó thở).
2. Thời gian và cách tắm phù hợp
- Tắm nhanh, không nên kéo dài quá 5-7 phút để tránh làm trẻ bị nhiễm lạnh. Tắm từng phần, không nên cởi toàn bộ quần áo cùng lúc.
- Nếu trẻ đang mệt, ho nhiều hoặc sức khỏe yếu, nên lau người bằng khăn ấm thay vì cho ngồi ngâm trong chậu.
- Gội đầu chỉ nên thực hiện khi thật cần thiết, nếu trẻ đang ho nhiều hoặc có dấu hiệu cảm lạnh, nên tạm thời bỏ qua bước này để tránh làm lạnh đầu và vùng cổ.
3. Chăm sóc sau khi tắm
- Lau khô toàn thân ngay lập tức bằng khăn mềm, đặc biệt chú ý các vùng nách, cổ, lưng, kẽ tay chân. Sau đó, mặc quần áo thoáng, mềm, nhưng đảm bảo đủ ấm.
- Nếu có gội đầu, phải sấy tóc thật khô, đặc biệt là vùng sau gáy và đỉnh đầu để tránh hơi lạnh ngấm vào gây ho nặng hơn.
- Sau tắm, cho trẻ uống một ít nước ấm, có thể là nước lọc hoặc nước ấm pha mật ong (trên 1 tuổi) để giữ ấm họng và giảm kích ứng.
- Để trẻ nghỉ ngơi trong phòng kín gió, không bật quạt mạnh hoặc điều hòa lạnh sau khi tắm.
5. Các biện pháp thay thế khi không thể tắm
Khi trẻ bị viêm phế quản mà không thể tắm do sốt cao, mệt mỏi hoặc theo chỉ định của bác sĩ, cha mẹ vẫn cần đảm bảo vệ sinh cơ thể cho trẻ để tránh vi khuẩn tích tụ trên da, gây khó chịu hoặc bội nhiễm da. Dưới đây là một số cách thay thế an toàn, hiệu quả:
1. Lau người bằng khăn ấm
Chuẩn bị nước ấm sạch, tốt nhất là nước đun sôi để nguội đến khoảng 37-38°C. Dùng khăn mềm, sạch, thấm nước ấm và vắt ráo rồi lau nhẹ nhàng từng vùng cơ thể cho trẻ.
Ưu tiên lau sạch các vùng tiết nhiều mồ hôi và dễ tích tụ vi khuẩn như:
- Vùng nách
- Cổ và sau gáy
- Lưng và ngực
- Bẹn và kẽ mông
- Kẽ tay, kẽ chân
Mỗi vùng cơ thể nên dùng một mặt khăn riêng, sau đó thay khăn để tránh lây lan vi khuẩn chéo. Sau khi lau xong, dùng khăn khô mềm thấm lại và mặc quần áo sạch, thoáng mát nhưng đủ ấm cho trẻ.
2. Giữ vệ sinh tay, chân và mặt hằng ngày
- Rửa mặt, tay, chân bằng nước ấm 2-3 lần mỗi ngày để làm sạch bụi bẩn, mồ hôi.
- Dùng khăn ướt y tế không cồn hoặc khăn gạc thấm nước ấm để lau miệng, lau mũi nhẹ nhàng sau khi trẻ ăn, ho hoặc chảy nước mũi.
3. Thay quần áo thường xuyên
- Khi không thể tắm, nên thay quần áo ít nhất 1 lần/ngày, đặc biệt nếu trẻ ra mồ hôi nhiều.
- Ưu tiên quần áo chất liệu cotton mềm, thấm hút tốt và vừa vặn với cơ thể.
4. Giữ không gian sống sạch và thoáng
- Phòng ngủ của trẻ nên được làm sạch hằng ngày, tránh bụi bẩn, nấm mốc.
- Giặt ga gối, chăn mền thường xuyên, nhất là khi trẻ đang bị ho, sổ mũi hoặc sốt.
Lưu ý:
- Không dùng cồn, nước lạnh, rượu hoặc các chất sát khuẩn mạnh để lau người cho trẻ dễ làm khô da, gây bỏng lạnh hoặc kích ứng.
- Nếu trẻ đổ nhiều mồ hôi sau khi lau người, cần lau lại vùng đó để tránh cảm lạnh.
- Việc lau người nên thực hiện ở nơi kín gió, thao tác nhẹ nhàng, không để trẻ nằm trần quá lâu.
Việc chăm sóc trẻ bị viêm phế quản đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn từ người lớn. Chỉ cần một vài thay đổi nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày như cách tắm cũng có thể góp phần giúp trẻ nhanh hồi phục và tránh được những biến chứng đáng tiếc.