Nhiều bậc cha mẹ lo lắng rằng điều hòa có thể khiến tình trạng viêm phế quản của trẻ trở nặng hơn, nên thường tắt máy lạnh và để trẻ nằm trong phòng nóng bức. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đúng. Trên thực tế, nếu biết cách sử dụng hợp lý, điều hòa có thể giúp trẻ dễ thở hơn, ngủ ngon hơn và hỗ trợ quá trình hồi phục. Vậy sử dụng điều hòa như thế nào là đúng khi trẻ bị viêm phế quản? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau.
Mục lục
1. Tác động của điều hòa với trẻ bị viêm phế quản
Việc sử dụng điều hòa cho trẻ đang mắc viêm phế quản là vấn đề khiến nhiều phụ huynh băn khoăn. Nhiều người lo ngại rằng điều hòa có thể làm trẻ lạnh hơn và bệnh nặng hơn. Tuy nhiên, dưới góc nhìn y khoa, điều hòa không phải là nguyên nhân gây bệnh mà cách sử dụng sai mới là yếu tố làm trầm trọng tình trạng viêm đường hô hấp.
Khi trẻ bị viêm phế quản, niêm mạc đường hô hấp đã bị kích ứng, viêm nhiễm, phù nề và tiết nhiều dịch nhầy. Môi trường không khí quá lạnh và quá khô do sử dụng điều hòa không đúng cách sẽ:
- Làm khô lớp nhầy bảo vệ niêm mạc hô hấp, khiến vi khuẩn, virus dễ xâm nhập sâu hơn.
- Gây co thắt đường thở (đặc biệt ở trẻ có cơ địa hen), làm tăng ho, khó thở và khò khè.
- Giảm chức năng của lông chuyển (cilia) hàng rào bảo vệ tự nhiên của hệ hô hấp, khiến đờm khó được đẩy ra ngoài.
- Làm niêm mạc trở nên dễ tổn thương, kéo dài quá trình hồi phục.
Ngoài ra, nhiệt độ thay đổi đột ngột khi trẻ đi từ phòng điều hòa ra môi trường bên ngoài hoặc ngược lại cũng có thể gây sốc nhiệt nhẹ, khiến hệ hô hấp phản ứng bằng ho dữ dội hoặc co thắt phế quản.
Ngược lại, nếu sử dụng điều hòa đúng cách, nó có thể trở thành một công cụ hỗ trợ tích cực trong điều trị và chăm sóc trẻ bị viêm phế quản:
- Duy trì nhiệt độ ổn định trong phòng ở mức 26-28°C giúp trẻ thoải mái, dễ thở hơn, hạn chế tình trạng sốt vã mồ hôi hoặc lạnh run.
- Giúp phòng khô thoáng, giảm ẩm ướt, từ đó ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc, những yếu tố làm tăng nguy cơ bội nhiễm hô hấp.
- Tạo điều kiện cho trẻ ngủ ngon và sâu hơn, giúp tăng cường miễn dịch và phục hồi thể lực. Giấc ngủ chất lượng rất quan trọng trong giai đoạn cơ thể đang chống lại viêm nhiễm.
2. Những sai lầm thường gặp khi sử dụng điều hòa cho trẻ bệnh
Rất nhiều phụ huynh mắc các lỗi phổ biến sau:
- Để nhiệt độ quá thấp (dưới 25°C), làm lạnh sâu đường thở của trẻ.
- Không điều chỉnh độ ẩm trong phòng, khiến không khí trở nên khô, làm nặng thêm triệu chứng ho và viêm.
- Để luồng gió thổi thẳng vào người, mặt hoặc đầu trẻ, gây kích thích hô hấp trực tiếp.
- Không vệ sinh điều hòa định kỳ, khiến bụi bẩn, nấm mốc, vi khuẩn tích tụ trong hệ thống lọc, dễ phát tán vào không khí và gây bội nhiễm cho trẻ.
4. Cách sử dụng điều hòa cho trẻ bị viêm phế quản
1. Nhiệt độ và độ ẩm lý tưởng trong phòng điều hòa
Khi trẻ đang bị viêm phế quản, điều quan trọng là duy trì môi trường trong phòng ổn định, vừa mát mẻ, dễ thở nhưng không được quá lạnh hoặc quá khô:
Nhiệt độ lý tưởng:
- Từ 26°C đến 28°C là mức an toàn cho trẻ nhỏ, đặc biệt khi có bệnh lý hô hấp.
- Không nên để nhiệt độ thấp hơn 25°C vì có thể làm co thắt phế quản.
- Tránh chênh lệch nhiệt độ giữa trong phòng và ngoài trời quá 7°C, điều này giúp hạn chế sốc nhiệt khi trẻ ra ngoài.
Độ ẩm lý tưởng:
- Nên duy trì độ ẩm không khí từ 50%-60%.
- Độ ẩm thấp (<40%) làm khô niêm mạc mũi họng; độ ẩm cao (>70%) lại tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển.
2. Hướng dẫn cách cài đặt và vận hành điều hòa phù hợp
Để sử dụng điều hòa an toàn khi trẻ đang ốm, phụ huynh cần lưu ý:
- Khởi động điều hòa 10-15 phút trước khi đưa trẻ vào phòng để ổn định nhiệt độ.
- Cài đặt chế độ làm mát nhẹ hoặc chế độ “dry” nếu độ ẩm phòng đang cao, nhưng đừng để gió quá mạnh.
- Sử dụng chế độ “sleep” (ngủ đêm) để giảm gió và tiếng ồn, giúp trẻ ngủ sâu hơn.
- Luôn đóng kín cửa khi điều hòa hoạt động, nhưng nên mở hé cửa hoặc thông gió nhẹ mỗi 2-3 giờ/lần để trao đổi không khí.
- Vệ sinh màng lọc định kỳ (2 tuần/lần) để loại bỏ bụi, vi khuẩn bám vào dàn lạnh.
Không nên bật tắt điều hòa liên tục trong ngày vì sự thay đổi nhiệt độ nhanh gây mệt mỏi cho trẻ.
3. Mẹo để tránh luồng gió lạnh thổi trực tiếp vào trẻ
Dù điều hòa hoạt động ở nhiệt độ hợp lý, luồng gió lạnh thổi trực tiếp vào vùng đầu, mặt hoặc bụng của trẻ vẫn có thể gây kích ứng đường thở. Một số cách để xử lý:
- Không đặt giường, nôi, cũi của trẻ ngay dưới dàn lạnh hoặc đối diện trực tiếp với luồng gió.
- Xoay hướng gió lên trần nhà để không khí phân tán nhẹ nhàng khắp phòng.
- Sử dụng tấm chắn gió (wind deflector) – phụ kiện rẻ tiền nhưng rất hiệu quả trong việc đổi hướng gió.
- Cho trẻ mặc đồ mỏng, thoáng, nhưng có tất và che bụng để giữ ấm phần trung tâm cơ thể.
- Nếu trẻ nằm ngủ lâu, nên đắp một chiếc khăn mỏng lên phần ngực để giữ ấm vùng phổi.
4. Có nên kết hợp dùng máy tạo ẩm, máy lọc không khí không?
Máy tạo ẩm: nên dùng có kiểm soát
- Dùng máy tạo ẩm giúp duy trì độ ẩm ở mức 50-60%, đặc biệt cần thiết vào những ngày hanh khô hoặc khi điều hòa khiến không khí quá khô.
- Tuyệt đối không để ẩm quá cao, vì sẽ tạo điều kiện cho nấm mốc sinh sôi trong phòng.
- Nên chọn loại máy tạo ẩm có cảm biến đo độ ẩm tự động, dễ kiểm soát hơn.
Không khuyến khích dùng máy tạo ẩm phun sương liên tục trong phòng kín mà không có ẩm kế để kiểm soát.
Máy lọc không khí: rất nên dùng
- Giúp loại bỏ bụi mịn, phấn hoa, lông thú, nấm mốc và một phần vi khuẩn trong không khí.
- Đặc biệt hữu ích nếu nhà ở gần đường lớn, khu công nghiệp, hoặc trong phòng có người hút thuốc.
- Nên chọn máy lọc không khí có HEPA filter + màng lọc than hoạt tính, có đèn báo chất lượng không khí.
Sử dụng điều hòa không phải là cấm kỵ với trẻ bị viêm phế quản. Nếu biết cách sử dụng đúng, điều hòa không chỉ không gây hại mà còn giúp trẻ viêm phế quản hồi phục nhanh hơn, ít kích ứng và ngủ ngon hơn. Phụ huynh chỉ cần chủ động kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, hướng gió, chất lượng không khí, là có thể an tâm cho con nằm điều hòa kể cả khi đang bệnh.