Vào những ngày nắng nóng, một cốc nước đá mát lạnh là “vị cứu tinh” giúp giải nhiệt tức thì. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại rằng uống nước đá thường xuyên có thể gây đau họng hoặc thậm chí dẫn đến viêm họng. Vậy điều này có đúng không? Cùng tìm hiểu sự thật qua bài viết dưới đây.
Mục lục
1. Uống nhiều nước đá bị đau họng, viêm họng không?
Nhiều người tin rằng uống nước đá dễ gây viêm họng, niềm tin này phần lớn được hình thành từ yếu tố dân gian truyền miệng và tạo thành một quan niệm phổ biến.
Tuy nhiên dưới góc nhìn y khoa, việc uống nước đá không trực tiếp gây ra viêm họng như nhiều người vẫn lầm tưởng. Khi nước lạnh đi qua vùng họng, nó có thể khiến các mạch máu tại đây co lại tạm thời – đây là phản ứng sinh lý bình thường để bảo toàn nhiệt độ cơ thể. Tuy nhiên, hiện tượng co mạch này không đủ để gây ra tổn thương hay viêm nếu niêm mạc họng vẫn đang khỏe mạnh và không có sẵn các yếu tố gây bệnh khác.
Viêm họng trên thực tế chủ yếu do virus hoặc vi khuẩn tấn công niêm mạc họng, đặc biệt là trong các điều kiện thuận lợi như hệ miễn dịch suy yếu, môi trường ô nhiễm, hoặc tiếp xúc gần với người bệnh. Uống nước lạnh, trong trường hợp này, chỉ là một yếu tố phụ có thể làm trầm trọng hơn tình trạng sẵn có hoặc tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển nếu cơ thể đang mệt mỏi, mất ngủ, hay căng thẳng kéo dài.
Ngoài ra, với một số người có cơ địa mẫn cảm, viêm họng mãn tính hoặc đang bị tổn thương niêm mạc họng, nước đá có thể làm tăng cảm giác rát, đau hoặc khó chịu do kích thích lạnh – nhưng điều này không đồng nghĩa với việc nó là nguyên nhân chính gây viêm. Ngược lại, nhiều người khỏe mạnh uống nước lạnh thường xuyên mà không gặp vấn đề gì về họng, cho thấy mối liên hệ giữa nước đá và viêm họng là không trực tiếp và không phổ quát.
Tóm lại, nước đá không phải “thủ phạm” gây viêm họng, mà chỉ là một yếu tố gián tiếp, có thể góp phần làm yếu hàng rào bảo vệ tạm thời nếu dùng sai cách hoặc trong điều kiện sức khỏe không tốt. Việc phòng tránh viêm họng cần tập trung vào giữ ấm, tăng cường sức đề kháng, vệ sinh hô hấp đúng cách hơn là kiêng tuyệt đối nước lạnh.
2. Làm sao để uống nước đá mà không lo bị đau họng?
Việc uống nước đá không hoàn toàn cấm kỵ, nhưng cần thực hiện đúng cách để tránh gây kích ứng vùng họng hoặc ảnh hưởng đến hệ miễn dịch tạm thời. Nếu biết cách điều chỉnh, bạn hoàn toàn có thể thưởng thức nước lạnh mà vẫn bảo vệ tốt sức khỏe đường hô hấp.
Nhiệt độ hợp lý:
Không nên uống nước quá lạnh, đặc biệt là nước có đá mới lấy trực tiếp từ tủ đông. Lý tưởng nhất là nước mát (khoảng 10 – 15°C), thay vì nước ở mức gần 0°C. Nhiệt độ quá thấp có thể gây co mạch đột ngột ở vùng họng, khiến niêm mạc bị kích ứng và dễ viêm hơn nếu đang mệt hoặc hệ miễn dịch suy yếu.
Tần suất và lượng uống:
Tránh uống nước lạnh liên tục, đặc biệt là trong thời gian dài hoặc khi vừa vận động mạnh, cơ thể đang nóng. Mỗi lần chỉ nên uống một lượng vừa phải, từng ngụm nhỏ, để vùng họng có thời gian thích nghi với nhiệt độ. Không nên uống ừng ực một lúc vì dễ gây sốc lạnh cho niêm mạc họng.
Thời điểm nên tránh:
Không nên uống nước đá khi cơ thể đang mệt, sau khi ra mồ hôi nhiều, sau khi ngủ dậy, hoặc khi vừa từ nơi nắng nóng vào phòng lạnh. Những thời điểm này là lúc hệ miễn dịch hoạt động chưa ổn định, dễ tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn xâm nhập nếu niêm mạc bị kích ứng bởi lạnh đột ngột.
Lưu ý quan trọng cho các nhóm dễ tổn thương:
Trẻ nhỏ, người có cơ địa dị ứng, người đang hoặc thường xuyên bị viêm họng nên hạn chế tối đa nước lạnh. Nếu dùng, cần đảm bảo nước chỉ hơi mát, tránh lạnh sâu. Với người lớn tuổi hoặc có bệnh lý nền về hô hấp, việc uống nước ở nhiệt độ phòng là lựa chọn an toàn hơn.
Khi nào nên kiêng hoàn toàn nước lạnh?
Khi bạn đang bị viêm họng cấp, cảm lạnh, ho, sốt hoặc suy giảm miễn dịch, nên kiêng hoàn toàn nước lạnh để giảm kích ứng và hỗ trợ quá trình hồi phục. Ngoài ra, nếu từng có tiền sử dị ứng với đồ lạnh hoặc viêm họng mạn tính nặng, việc kiêng nước đá cũng được khuyến cáo như một biện pháp phòng ngừa lâu dài.
3. Các yếu tố khác góp phần gây viêm họng dễ bị bỏ qua hơn cả nước đá
3.1. Không khí khô, ô nhiễm, bụi mịn
Không khí khô, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc trong các khu vực có điều hòa hoạt động lâu, có thể làm giảm độ ẩm trong không khí, khiến niêm mạc họng trở nên khô rát và dễ bị kích ứng.
Môi trường ô nhiễm với bụi mịn và các chất độc hại cũng là tác nhân tiềm ẩn gây viêm họng mà nhiều người không nhận thức được. Khi tiếp xúc với các hạt bụi nhỏ, vi khuẩn và virus có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, gây viêm nhiễm.
Vì vậy, dù bạn không uống nước đá, những yếu tố này vẫn có thể gây hại cho niêm mạc họng và dẫn đến viêm họng nếu không chú ý bảo vệ.
3.2. Thói quen nói nhiều, la hét, hút thuốc, uống rượu
Một số thói quen sinh hoạt tưởng chừng vô hại nhưng lại là nguyên nhân chính dẫn đến viêm họng. Việc nói nhiều, la hét hay phải dùng giọng nói nhiều giờ liền (như giáo viên, diễn viên, ca sĩ) sẽ khiến dây thanh quản và niêm mạc họng bị căng thẳng, dễ bị tổn thương.
Hút thuốc và uống rượu cũng là những tác nhân gây viêm họng mạnh mẽ, do các chất hóa học trong khói thuốc và rượu có thể làm tổn thương niêm mạc họng, đồng thời làm suy yếu hệ thống miễn dịch tại chỗ, khiến cơ thể dễ dàng mắc các bệnh viêm nhiễm.
3.3. Sự lây lan của virus trong môi trường làm việc, học tập, sinh hoạt
Virus là nguyên nhân chính gây viêm họng và chúng thường lây lan nhanh chóng trong những không gian chung như văn phòng, lớp học, hoặc các khu vực sinh hoạt đông người. Những vi khuẩn và virus có thể xâm nhập vào cơ thể khi bạn tiếp xúc với người bệnh, chạm vào các bề mặt bị nhiễm khuẩn, hoặc khi không gian thiếu thông thoáng.
Môi trường làm việc, học tập, hoặc các buổi tụ tập dễ dàng tạo cơ hội cho vi khuẩn, virus phát tán, dẫn đến việc lây nhiễm chéo và tăng nguy cơ viêm họng, dù bạn không tiếp xúc trực tiếp với lạnh hay uống nước đá.