Câu hỏi “Uống sữa có tạo đờm không?” là một thắc mắc không ít người gặp phải, đặc biệt khi họ cảm thấy khó chịu với đờm trong cổ họng. Có phải sữa thực sự gây ra sự tích tụ chất nhầy, hay đây chỉ là một hiểu lầm? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những yếu tố khoa học đằng sau vấn đề này để giải đáp thắc mắc một cách đầy đủ và chính xác.
Mục lục
Uống sữa có thực sự tạo đờm hay không?
Dưới góc nhìn khoa học, các nghiên cứu cho thấy rằng protein trong sữa (đặc biệt là casein) khi tiếp xúc với nước bọt sẽ tạo thành một hỗn hợp có độ nhớt cao, tạo cảm giác nhầy trong miệng và cổ họng. Hơn nữa, chất béo trong sữa, nhất là trong sữa nguyên kem hoặc sữa không tách béo, có thể bao phủ niêm mạc họng, gây ra cảm giác đặc, dính tương tự như có đờm.
Ngoài yếu tố sinh học, phản ứng cảm giác này cũng chịu ảnh hưởng mạnh bởi yếu tố tâm lý, tức là khi người dùng tin rằng sữa gây đờm thì não bộ và cảm giác cơ thể có thể tạo ra biểu hiện tương ứng, mặc dù không có thay đổi sinh lý nào xảy ra. Vì vậy, về mặt y học, sữa không phải là nguyên nhân làm tăng đờm, và việc tránh sữa hoàn toàn chỉ nên đặt ra nếu có vấn đề như không dung nạp lactose, dị ứng sữa bò, hoặc các bệnh lý hô hấp đặc biệt cần kiêng theo chỉ định của bác sĩ.
Người bị ho đờm có cần phải kiêng sữa?
Như đã giải thích ở trên, sữa không phải nguyên nhân tăng tiết đờm. Vì vậy, việc kiêng hoàn toàn sữa khi ho có đờm là không cần thiết với phần lớn người bệnh.
Tuy nhiên, một số loại sữa có thể gây cảm giác khó chịu nhiều hơn nếu dùng sai cách, chẳng hạn như sữa nguyên kem, sữa lạnh hoặc sữa có đường, vì chúng có thể làm cổ họng nặng hơn hoặc gây kích ứng nhẹ.
Thay vào đó, người bị ho đờm có thể chọn các loại sữa dễ tiêu, ít gây kích ứng như sữa hạt (sữa hạnh nhân, óc chó), sữa đã tách béo hoặc sữa ấm pha thêm nghệ, mật ong để vừa làm dịu cổ họng, vừa bổ sung dinh dưỡng hỗ trợ hồi phục.
Điều quan trọng là theo dõi phản ứng cơ thể và chỉ cần tránh sữa nếu có tiền sử dị ứng sữa hoặc thấy cổ họng khó chịu rõ rệt sau khi uống. Trong phần lớn trường hợp, sữa vẫn là thực phẩm an toàn và có lợi, ngay cả khi bạn đang bị viêm đường hô hấp.
Cách uống sữa đúng cách khi đang bị viêm họng hoặc có đờm
Khi đang bị viêm họng hoặc có đờm, nếu uống sữa thì nên uống sữa ấm, vì sữa ấm giúp làm dịu niêm mạc họng, tránh kích ứng, đồng thời giảm cảm giác đặc, dính như khi uống sữa lạnh. Nhiệt độ ấm vừa phải còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
Ngoài ra, không nên uống sữa ngay sau khi vừa vận động mạnh. Lúc này cơ thể đang ở trạng thái tăng nhịp tim và nhiệt độ, đường tiêu hóa chưa sẵn sàng hấp thụ dinh dưỡng, có thể gây đầy bụng, khó tiêu hoặc tăng cảm giác nghẹn ở cổ. Nên để cơ thể nghỉ ngơi ít nhất 15-20 phút trước khi uống.
Lưu ý, tránh uống sữa cùng lúc với đồ lạnh hoặc thực phẩm nhiều đường như bánh ngọt, kem lạnh, nước ngọt… vì dễ làm tăng kích ứng cổ họng, tạo cảm giác nhờn dính khó chịu hơn. Nếu muốn thêm vị, có thể kết hợp sữa với nghệ, mật ong hoặc quế, vừa dễ uống, vừa có lợi cho cổ họng.
Hiểu các nguyên nhân thực sự gây ra đờm?
Tăng tiết đờm là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước nhiều tác nhân khác nhau, từ yếu tố bên ngoài môi trường đến các bệnh lý nội tại. Hiểu rõ các nguyên nhân gây đờm sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ hệ hô hấp.
Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp
Các bệnh đường hô hấp là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra đờm trong cổ họng:
Cảm lạnh thông thường: Virus gây ra cảm lạnh có thể làm tăng sản xuất chất nhầy ở mũi và cổ họng. Chất nhầy này có thể chảy xuống cổ họng, gây ra cảm giác có đờm.
Viêm họng: Viêm họng do virus hoặc vi khuẩn (ví dụ: liên cầu khuẩn) có thể gây sưng và tăng tiết dịch ở cổ họng.
Viêm xoang: Viêm các xoang cạnh mũi có thể dẫn đến chảy dịch mũi sau xuống cổ họng, tạo thành đờm.
Viêm phế quản: Viêm các ống phế quản trong phổi có thể gây ho có đờm.
Viêm phổi: Nhiễm trùng phổi nghiêm trọng hơn cũng có thể gây ra đờm.
Dị ứng
Dị ứng theo mùa hoặc dị ứng quanh năm: Các chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông động vật có thể kích thích sản xuất chất nhầy ở đường hô hấp.
Các yếu tố môi trường và lối sống:
Không khí khô: Không khí khô có thể làm khô màng nhầy trong cổ họng, kích thích sản xuất thêm chất nhầy để giữ ẩm.
Khói thuốc lá: Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể gây kích ứng đường hô hấp và tăng sản xuất đờm.
Ô nhiễm không khí: Các chất ô nhiễm trong không khí cũng có thể gây kích ứng tương tự.
Mất nước: Uống không đủ nước có thể làm cho chất nhầy đặc hơn, gây cảm giác có đờm.
Các vấn đề sức khỏe khác
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây kích ứng cổ họng và tăng tiết chất nhầy.
Hen suyễn: Trong cơn hen, đường thở có thể bị viêm và sản xuất nhiều chất nhầy hơn.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính: Đây là một bệnh phổi mạn tính thường gặp ở người hút thuốc lá, gây ra ho có đờm kéo dài.
Giãn phế quản: Tình trạng này làm cho các ống phế quản bị tổn thương và giãn rộng, dẫn đến tích tụ chất nhầy.
Rối loạn nuốt: Khó nuốt có thể khiến nước bọt và chất nhầy tích tụ ở cổ họng.
Khi bị đờm nên làm gì?
Khi bị đờm trong cổ họng, trước tiên bạn có thể thực hiện một số biện pháp chăm sóc tại nhà để cải thiện triệu chứng.
Đầu tiên, hãy uống đủ nước, đặc biệt là nước ấm, để làm loãng đờm, giúp dễ dàng tống khứ chất nhầy ra ngoài. Bạn cũng có thể súc miệng bằng nước muối ấm hoặc xông hơi để giảm cảm giác khó chịu và làm sạch đường hô hấp. Nếu có các triệu chứng như ho, cảm lạnh, viêm họng, việc uống trà gừng, mật ong hoặc trà thảo mộc sẽ giúp làm dịu cổ họng và giảm viêm.
Ngoài ra, tránh tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn, và môi trường ô nhiễm để hạn chế tình trạng đờm gia tăng. Đảm bảo môi trường sống luôn sạch sẽ và đủ độ ẩm để không làm khô cổ họng.
Tuy nhiên, nếu tình trạng đờm kéo dài, có kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như ho kéo dài, khó thở, sốt cao, hoặc nếu đờm có màu bất thường (xanh lá cây, vàng, hoặc có máu), bạn cần chủ động đi khám bác sĩ. Đặc biệt, ở đối tượng trẻ em, các bệnh lý hô hấp có thể nhanh chóng dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây đờm sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả, tránh tình trạng bệnh phát triển nặng hơn.